Tài chính cá nhân là quá trình quản lý toàn bộ các vấn đề liên quan đến tiền bạc của mỗi cá nhân hay mỗi gia đình. Mục tiêu của tài chính cá nhân là đạt được sự an toàn, ổn định về tài chính, giúp chúng ta có một cuộc sống tài chính vững chắc. Từ đó hướng đến sự độc lập về tài chính và cao hơn là tự do về tài chính, cho phép chúng ta sống cuộc đời mong muốn mà không bị áp lực về tiền bạc.
Tài chính cá nhân bao gồm 5 nội dung chính: 1) Kiếm tiền và gia tăng thu nhập, 2) Tiết kiệm và quản lý chi tiêu, 3) Quản lý nợ, 4) Quản lý tài sản trước rủi ro, 5) Đầu tư để tăng trưởng tài sản.
1. Kiếm tiền và gia tăng thu nhập
Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quản lý tài chính là kiếm tiền. Người quản lý tài chính hiệu quả luôn tìm cách tối đa hóa thu nhập của mình. Chúng ta không chỉ phải làm công việc chính, mà còn nên làm thêm các công việc phụ trợ, và xây dựng các nguồn thu nhập “thụ động” khác để tối đa hóa thu nhập của mình. Đa dạng hóa, để đạt mức thu nhập cao nhất là nền tảng đầu tiên của tài chính cá nhân.
2. Tiết kiệm và quản lý chi tiêu
Nguyên tắc cốt lõi của quản lý chi tiêu là: "Thu nhập luôn phải lớn hơn chi tiêu".
Công thức quản lý chi tiêu thông dụng là: 50% - 30% - 20%. Trong đó: 50% chi tiêu cho các nhu cầu (Needs), 30% chi tiêu cho các mong muốn (Wants), 20% cho tích lũy, tiết kiệm. Chúng ta phải quản lý thật tốt các khoản chi tiêu, thì chúng ta mới có thể tiết kiệm và tích lũy được tiền.
Trong khi đó, nguyên tắc cốt lõi để tích lũy và tiết kiệm tiền là:
Việc tiết kiệm phải được thực hiện ngay khi nhận được thu nhập.
Lý do là hầu hết chúng ta có xu hướng chi tiêu quá đà. Chi tiêu trước tiết kiệm sẽ dẫn đến kết quả là không còn tiền để tiết kiệm.
Chúng ta hãy nhớ Nguyên tắc này: tiết kiệm phải được tiến hành trước khi chi tiêu.
Tức là thay vì áp dụng công thức 50% - 30% - 20%, chúng ta đảo ngược lại thành:
20% - 50% - 30%.
Nghĩa là đầu tiên chúng ta sẽ trích ra 20% của thu nhập để dành cho tiết kiệm.
Rồi mới đến 50% thu nhập để chi tiêu cho các nhu cầu.
Sau cùng là 30% cho các mong muốn. Phần sau cùng này có thể được giảm thiểu nếu cần thiết.
3. Quản lý nợ hiệu quả
Chúng ta phải quản lý nợ hiệu quả để không rơi vào cảnh nợ nần chồng chất, lãi mẹ đẻ lãi con, ảnh hưởng đến tình hình tài chính và cuộc sống của chúng ta.
Tuy vậy, không phải mọi khoản vay, mọi khoản nợ đều có hại.
Về nguyên tắc có 4 loại nợ như sau:
- Nợ cần tránh: Vay nợ để bù đắp thu nhập, Nợ có lãi suất phải trả theo ngày, tuần…
- Nợ cần giảm: Vay nợ để tiêu dùng, hoặc mua tiêu sản. Nợ có lãi suất cao.
- Nợ đáng có: Vay tiền để mua nhà trả góp hoặc để đóng học phí.
- Nợ nên có: Vay nợ để tạo đòn bẩy tài chính trong đầu tư.
Việc hiểu rõ từng loại nợ và nắm vững kiến thức tài chính sẽ giúp chúng ta ra quyết định vay nợ, quyết định trả nợ và quản lý nợ một cách hiệu quả nhất đối với tình hình tài chính cá nhân và danh mục tài sản của mình.
4. Bảo vệ thu nhập và tài sản trước các rủi ro
Những rủi ro sau đây sẽ ảnh hưởng đến thu nhập và tài sản của chúng ta:
- Rủi ro về sức khỏe, bệnh tật, tai nạn.
- Rủi ro trong công việc, trong kinh doanh.
- Rủi ro vì nợ quá nhiều.
- Rủi ro bị lừa đảo trong đầu tư.
- Rủi ro vì không biết cách lựa chọn công cụ đầu tư phù hợp, không biết đa dạng hóa.
Vì thế, chúng ta cần bảo vệ thu nhập và tài sản bằng cách mua bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm tài sản, cũng như trang bị đầy đủ kiến thức về kinh doanh, tài chính và đầu tư để biết cách quản lý và giảm thiểu những rủi ro này.
5. Đầu tư để tăng trưởng tài sản
Tiền mà chúng ta tích lũy, tiết kiệm được cần phải phải được đầu tư để tiền sinh ra tiền, để tài sản của chúng ta tăng trưởng.
Chìa khóa quan trọng trong đầu tư là hiểu rõ các công cụ đầu tư, nắm vững chiến lược đầu tư, biết đa dạng hóa và quản lý danh mục đầu tư.
Các công cụ đầu tư phổ biến bao gồm: Tiền gửi ngân hàng, Chứng khoán, Chứng chỉ quỹ đầu tư, Vàng, và Bất động sản, …
Nếu chúng ta: biết chọn công cụ có giá trị tăng trưởng để đầu tư, biết cách đa dạng hóa danh mục đầu tư và theo đuổi chiến lược đầu tư dài hạn thì tài sản của chúng ta sẽ tăng trưởng tốt.
6. Kết luận
Quản lý tốt 5 nội dung này, chúng ta sẽ đạt được mục tiêu của tài chính cá nhân, chúng ta sẽ an toàn, ổn định về tài chính. Từ đó hướng đến sự độc lập về tài chính và cao hơn là tự do về tài chính.
Tài chính cá nhân không phải là đích đến, mà là hành trình. Hiểu rõ kiến thức tài chính cá nhân, kiên trì thực hành, bạn sẽ thấy tiền không phải là vấn đề mà là "người bạn" giúp chúng ta sống cuộc đời mình muốn.
Tác giả: Lâm Minh Chánh
