1. Hai công thức quan trọng của tài chính cá nhân

Công thức thứ nhất là công thức thu nhập ròng. Tổng thu nhập trừ tất cả các khoản chi phí chi tiêu, sẽ ra thu nhập ròng — là khoản mà các bạn có thể tích luỹ được hàng tháng, hàng năm.

Công thức thứ hai là công thức tài sản ròng. Tổng tài sản trừ đi tất cả các khoản nợ, sẽ ra tài sản ròng. Tài sản ròng là thứ đo sự giàu có về tiền của mỗi chúng ta.

2. Làm sao để tăng thu nhập ròng

Để tăng thu nhập ròng, chúng ta cần tối đa hoá tất cả các khoản thu nhập. Ngoài lương, chúng ta phải cố gắng để đạt thêm thưởng. Ngoài công việc hiện tại, chúng ta còn cố gắng làm thêm những việc khác để tăng thu nhập của mình. 

Việc thứ hai chúng ta cần làm là phải quản lý chi phí chi tiêu. Chi phí chi tiêu gồm hai mục: nhu cầu thiết yếu, tiếng Anh gọi là NEED, như là ăn ở, đi lại, học tập và giải trí.

Loại chi phí chi tiêu thứ hai là nhu cầu mong muốn, tiếng Anh gọi là WANT. 

Là những chi phí chi tiêu trên sự mong muốn của chúng ta, có cũng được mà không có cũng không ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cá nhân chúng ta. Chẳng hạn như là uống cà phê quá nhiều, nhậu nhẹt quá nhiều, đi du lịch quá nhiều, mua quần áo hay là đồ công nghệ cao cấp quá nhiều. Tức là những chi tiêu mà nó không quá cần thiết với cuộc sống của chúng ta.

Một cách lý tưởng thì người ta chia tổng thu nhập ra làm 3 phần. Tổng thu nhập là 100%, thì chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu là 50%, chi tiêu cho nhu cầu mong muốn là 30%, và còn lại thu nhập ròng là 20%. Tức là 50%, 30% và 20%. 

Nhưng để đảm bảo rằng chúng ta có thu nhập ròng và có thể tích luỹ được, thì chúng ta hãy đổi từ công thức 50-30-20 qua công thức 20%, 30% và 50%. Tức là mỗi khi có thu nhập, chúng ta hãy trích ra 20% để tích luỹ ngay lập tức. Và còn lại 50% chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu.

Phần cuối cùng là 30% chi tiêu cho nhu cầu mong muốn. Và 30% cho nhu cầu mong muốn này là ở cuối cùng và có thể cắt giảm nếu như chúng ta muốn tăng cái tích luỹ lên hoặc là chúng ta tăng cái nhu cầu thiết yếu.

3. Chi tiết của công thức tài sản ròng

Công thức thứ hai quan trọng thứ hai là công thức tài sản ròng.

Tổng tài sản trừ tất cả loại nợ sẽ ra tài sản ròng. Tài sản ròng, tiếng Anh gọi là Net Worth. Và tài sản ròng đảm bảo cho chúng ta có cuộc sống hưu trí, cũng như tài sản ròng giúp chúng ta đạt độc lập và tự do về tài chính. 

Đây là chi tiết của cái công thức tài sản ròng. 

Về tài sản có những loại sau đây.

3.1 Thứ nhất là loại tài sản thanh khoản.

Trong tài sản thanh khoản có 2 thành phần: Phần 1 là tài sản thanh khoản nhưng không tăng trưởng hoặc ít tăng trưởng. Phần này bao gồm: tiền mặt, tiền trong tài khoản thanh toán ngân hàng, tiền trong ví điện tử và tiền được gửi vào những nơi không sinh ra tiền. Phần 2 là những tài sản kiểu như ngoại tệ, vàng: vừa có tính thanh khoản vừa tăng trưởng

3.2 Thứ hai là là tài sản tăng trưởng.

Tài sản tăng trưởng bào gồm: Phần góp vốn, đầu tư vào doanh nghiệp, mình đầu tư trực tiếp, mình khởi nghiệp thì cũng là tài sản. Hoặc là chứng khoán gồm có cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư, hoặc là bất động sản: nhà, đất, căn hộ, chung cư. Tài sản tăng trưởng còn gồm những đồng tiền số, tiền mã hóa “chính thức” đã xác định được giá trị.

3.3. Thứ ba là tài sản mạo hiểm.

Tài sản mạo hiểm là những loại tài sản mà lợi nhuận cao, rủi ro cũng cao, là những tài khoản mà chúng ta lướt sóng như vàng, ngoại tệ, chứng khoán phái sinh, tiền số chưa xác định được giá trị bền vững  và cũng bao gồm những loại tài sản sưu tầm để đầu cơ.

3.4. Thứ tư là tài sản cần thiết như nhà ở, xe

Đây là những tài sản cần thiết cho cuộc sống. Chúng có thể tăng trưởng ít, hoặc giảm nhẹ theo thời gian

3.5. Thứ năm là tài sản sử dụng, tiêu sản

Định nghĩa một cách cực đoan, tiêu sản là những cái tài sản mà cái giá trị của nó giảm đi theo thời gian. Xe, TV, máy ảnh, những cái đồ công nghệ cao là tiêu sản.

Nợ nó sẽ gồm là những cái nợ không có lãi suất, do chúng ta vay từ gia đình hay bạn bè, và những khoản nợ mà chúng ta vay có lãi suất gồm vay ngắn hạn và vay dài hạn. Tổng tài sản trừ nợ sẽ ra tài sản ròng. Nhiệm vụ hết sức quan trọng của chúng ta là phải tăng tài sản ròng.

4. Làm sao để tăng tài sản ròng.

Để tăng tài sản ròng thì có 3 cách chủ yếu sau đây:

4.1 Cách thứ nhất là chúng ta tăng thu nhập ròng hàng tháng, hàng năm. Thu nhập ròng sẽ làm tăng tiền mặt và chúng ta sẽ phân bổ tiền mặt này vào những loại tài sản tăng trưởng. 

 

4.2 Thứ hai là tài sản chúng ta phải tăng trưởng. Tăng trưởng nghĩa là nó tăng giá hoặc là nó sinh ra lãi.

Như vậy rõ ràng nhìn vào đây, nếu mà chúng ta để quá nhiều tiền mặt hoặc là tiền trong tài khoản thanh toán thì những tiền này là không có tăng trưởng. Hoặc là chúng ta có quá nhiều tài sản sử dụng — nó giúp chúng ta sung sướng, thỏa mãn được cái cảm giác của mình, nhưng nó cũng làm giảm cái sự tăng trưởng của tài sản. Cái mấu chốt của việc quản lý thu nhập ròng là làm sao quản lý được các cái loại tài sản này để tài sản tăng trưởng. 

4.3 Cái thứ ba là giảm nợ có lãi suất cao.

Những món nợ có lãi suất cao hơn tốc độ tăng trưởng của tài sản, cao hơn tỷ lệ lợi nhuận của tài sản thì chúng ta phải giảm đi. Và những món nợ có lãi suất thấp thì chúng ta giữ lại bởi vì nó tạo được cái hiệu quả đòn bẩy, giúp cho tài sản ròng của chúng ta tăng trưởng tốt hơn.

Nhưng tổng nợ không được chiếm tỷ lệ quá nhiều so với tổng tài sản, bởi vì khi đó nó sẽ tạo ra rủi ro cho việc quản lý tài sản của chúng ta.

Tóm lại, để tăng tài sản ròng, chúng ta có 3 cách chính là: 1) tăng thu nhập ròng, 2) phân bổ tài sản vào những tài sản tăng trưởng có tỷ suất lợi nhuận cao, 3) giảm nợ có lãi suất cao. 

Tác giả: Lâm Minh Chánh